این قسم از حیا، کاشف از آن است انسان هنوز انسانیّت داشته و عقل عملی‏اش کار می‏کند. هنوز قوای حیوانی نتوانسته آن ودیعه الهیّه انسانیّه ‏ای را که در او نهاده است، محو کند. هنوز عقل عملی وجود دارد، به طوری که مانع ارتکاب اعمال زشت می‏شود...

کسانی که معتقد به مبدأ و معاد و وحی الهی هستند، ادعای تدیّن و اسلام و ایمان می‎کنند، باید به این ناظران توجه کرده و از آنها حیاء کنند. صریح قرآن است که برای هر انسانی دو فرشته مأمور است، یکی سمت چپ و یکی سمت راست، ما را می‎بینند و رؤیت می‎کنند...

حیاء به یک معنا مولِد عمل است. می‎خواستم چگونگی نقش حیاء بر روی ایمان را بگویم، این نقش به واسطه عمل است. حیاء موجب می‎شود که از انسان اعمال خیر صادر شود و جلوی اعمال شرّ را بگیرد و آن دل‎بستگی به خدا حفظ ‎شود، آن اعتقادات حفظ شود که اگر این اعتقاد و...

اصلاً حیاء مربوط به اعمال اختیاری و ارادی انسان است. یعنی همین که انسان که می‎خواهد کاری را با اختیار و اراده خودش انجام ‎دهد، حیاء پیش می‎آید و نقش بازدارندگی خود را ایفا می‎کند. بحث ما در جایی است که عمل جنبه اختیاری و ارادی دارد. این خیلی روشن است...

مباحث اخلاقی بر محور قوای درونی انسانی، یعنی قوه شهوت، غضب و وهم مطرح می‎شود. مباحث اخلاقی این‎طور هستند و من هم مفصّل راجع به آن بحث کرده‎ام. علمای اخلاق، برای هر کدام از این قوا رذایل و فضایلی را می‎شمارند و وارد بحث آن می‎شوند...

غیرت انسانی و الهی اقتضا می­ کند که فرزند را به آداب انسانی و الهی تربیت کنی. یک انسان تحویل جامعه بده، یک مؤمن تحویل جامعه بده، نه یک حیوان. به خدا قسم حیوان دو پا زیاد است. نمی­ خواهد تو دلسوزی کنی که بخواهی حیوان دو پا زیاد کنی! خدا خیلی فراوان دارد...