پایگاه تخصصی منبرها

جرائم و آفات زبان‏

تاریخ انتشار:
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم: کسى که سخن او زیاد شود، سقوط او زیاد مى ‏شود و کسى که سقوط او زیاد شود گناهان او زیاد مى‏ شود و کسى که گناهان او زیاد شود آتش براى او سزاوارتر است ...
جرائم و آفات زبان‏

جرائم و آفات زبان

 آیات‏

سایر اعضاء انسان از نظر گناه و معصیت محدود است

مگر زبان که گناهان مختلفى انجام مى‏دهد

لذا پیامبر اکرم‏ صلى الله علیه وآله وسلم مى‏ فرماید: «ان اکثر خطایا ابن آدم من لسانه» (نهج ‏الفصاحة حدیث 5081)

مرحوم فیض کاشانى حدود 20 گناه را براى زبان شمرده است.

 1 - غیبت:

«و لا یغتب بعضکم بعضاً» حجرات، 12  هیچ یک از شما دیگرى را غیبت نکند .

 2 - کتمان شهادت:

«و لا تکتموا الشهادة» بقره، 283 شهادت را کتمان نکنید .

 3 - سخن‏ چینى:

هماّز مشّاء بنمیم» قلم، 11 کسى که بسیار عیبجو است و به سخن چینى آمدوشد مى‏کند .

 4 - همراهى با باطل:

«و کنّا نخوض مع الخائضین» مدثر 45  و پیوسته با اهل باطل همنشین و هم‏صدا بودیم .

 5 - بدعت:

«و لا تقولوا لما تصف السنتکم الکذب هذا حلال و هذا حرام لتفتروا على اللَّه الکذب» نحل، 116 به خاطر دروغى که بر زبانتان جارى مى‏شود نگویید این حلال است و آن حرام تا بر خدا افترا ببندید .

 6 - نفاق:

«یقولون بالسنتهم ما لیس فى قلوبهم» فتح 11 آنها به زبان چیزى مى‏گویند که در دل ندارند .

 7 - استهزاء:

«لا یسخر قوم من قوم عسى ان یکونوا خیراً منهم» حجرات، 11 نباید گروهى از مردان شما گروهى دیگر را مسخره کنند شاید آنها از اینها بهتر باشند .

 8 - دروغگوئى:

«انما یفترى الکذب الذین لا یؤمنون بایات الله» نحل، 105 تنها کسانى دروغ مى‏بندند که به آیات خدا ایمان ندارند .

 9 - عیبجوئى:

«ویل لکلّ همزه لمزه» همزه، 1 واى بر هر عیبجوى مسخره کننده‏اى .

 10 - غناء

11 - مراء ومجادله

13 - فحش

14 - افشاء سرّ

15 - مدح بى‏جا

16 - ذمّ‏بى‏جا

17 - مزاح خارج از حد شرعى

18 - سخنان بى‏جا

19 - سخنان بیش از حدّ و اندازه

20 - سخنان خصومت آفرین.

روایات‏

1 - زبان وسیله ‏ى شناسایى‏

قال على‏ علیه السلام :

«تکلموا تعرفوا فان المرء مخبوء تحت لسانه». سخن بگویید تا شناخته شوید زیرا شخصیت انسان در زیر زبانش پنهان است. (نهج ‏البلاغه/حکمت‏392)

 2 - زبان میزان عقل

قال على ‏علیه السلام :

«یستدل على عقل کل امرء بما یجرى على لسانه». به آنچه که بر زبان جارى مى‏شود بر میزان عقل انسان استدلال مى‏شود . (غرر الحکم / 10957)

 3 - زبان عامل سلامت عقل‏

قال رسول اللَّه‏ صلى الله علیه وآله وسلم :

«لا یستقیم ایمان عبد حتى یستقیم قلبه و لا یستقیم قلبه حتى یستقیم لسانه».
 ایمان بنده‏اى درست نمى‏ شود
جز آنکه قلب او درست شود و قلب او درست نمى‏ شود مگر آنکه زبان انسان درست شود . (کنز العمال / 24925)

 4 - زبان عاقل‏

قال على‏ علیه السلام :

«لسان العاقل وراء قلبه وقلب الاحمق وراءلسانه». زبان عاقل پشت قلب اوست و قلب احمق پشت زبان اوست . (نهج‏البلاغه/حکمت‏40)

 5 - زبان کلید خوبى‏ها و بدى‏ها

قال الباقرعلیه السلام :

«انّ هذا اللسان مفتاح کل خیر و شرّ فینبغى للمؤمن ان یختم على لسانه کما یختم على ذهبه و فضّته».

به درستى که این زبان کلید هر خوبى و بدى است، پس شایسته است براى مؤمن که بر زبانش مهر بگذارد (زبانش را حفظ کند) همانطورى که طلا و نقره خود را نگهدارى مى‏کند.

(تحف العقول / 298)

 6 - آثار حفظ زبان‏

الف - سلامتى؛

قال رسول اللَّه ‏صلى الله علیه وآله وسلم :

«سلامة الانسان فى حفظ اللسان». سلامت انسان در نگهدارى زبان است . (بحار/68/286)

ب - تکریم از خویشتن؛

قال على ‏علیه السلام :

«من حفظ لسانه اکرم نفسه».کسى که زبانش را حفظ کند نفس خود را گرامى داشته است . (غرر 8005)

ج - نجات؛

قال الصادق ‏علیه السلام :

«نجاة المؤمن فى حفظ لسانه». نجات مؤمن در نگهدارى زبان است . (ثواب الاعمال / 405)

د - پوشاندن عیب؛

قال على‏ علیه السلام :

«من حفظ لسانه ستراللَّه عورته».کسى که زبانش را حفظ کند، خداوند عیب او را مى‏ پوشاند .(ثواب‏الاعمال/405)

ه - عزت میان مردم؛

قال الرضاعلیه السلام :

«احفظ لسانک تعزّ». زبانت را نگهدارى کن تا به عزّت برسى .(کافى / 2 / 175)

و - تسلط بر شیطان؛

قال رسول اللَّه ‏صلى الله علیه وآله وسلم :

«اخزن لسانک الاّ من خیر فانّک بذلک تغلب الشیطان». زبانت را کنترل کن مگر از سخن خوب که بدین وسیله بر شیطان مسلّط مى‏شوى .(محجة البیضاء / 5 / 195)

 7 - خطرات زبان‏

الف - خونریزى؛

قال على‏ علیه السلام :

«کم من دم سفکه فم».چه اندازه خون‏هایى که به خاطر زبان ریخته شده است . (غرر الحکم / 6928)

 ب - هلاکت؛

قال على‏ علیه السلام :

«کم من انسان اهلکه لسان».چه اندازه انسان‏هایى که به خاطر زبان نابود شده‏ اند . (غرر الحکم 6929)

ج - رنج و مصیبت؛

قال رسول اللَّه‏ صلى الله علیه وآله وسلم :

«بلاء الانسان من اللسان». گرفتارى انسان به خاطر زبان اوست . (بحار / 68 / 286)

د - آتش جهنم؛

قال رسول اللَّه ‏صلى الله علیه وآله وسلم :

«من کثر کلامه کثر سقطه و من کثر سقطه کثرت ذنوبه و من کثرت ذنوبه کانت النار اولى به».
 کسى که سخن او زیاد شود، سقوط او زیاد مى ‏شود
و کسى که سقوط او زیاد شود گناهان او زیاد مى‏ شود و کسى که گناهان او زیاد شود آتش براى او سزاوارتر است .(محجةالبیضاء/ 5 / 196)

اشاره‏

امام صادق علیه السلام دوستى داشت که همواره ملازم امام بود.

روزى با امام در بازار مى‏رفتند و او غلامى داشت که پشت سرش مى‏آمد.

آن شخص نگاه به عقب کرد غلام را ندید تا سه مرتبه،

بار چهارم که او را دید به او نسبت ناروا داد حضرت ناراحت شدند و فرمودند:

«سبحان اللَّه تقذف امّه قد کنت ارى انّ لک ورعاً فاذا لیس لک ورع».

آن شخص گفت: مادرش مشرک است. حضرت فرمود:  آیا نمى‏دانى هر قومى براى خود ازدواجى دارند، بنا بر این از من دور شو. راوى گوید: دیگر ندیدم امام با آن شخص راه برود.

(کافى/ 2 / 324)

برچسب‌ها