پایگاه تخصصی منبرها

چهل حدیث از امام رضا (علیه السلام)

تاریخ انتشار:
هر كه در مجلسى بنشيند كه در آن ياد ما (اهل بيت) زنده مى شود ، قلبش ، در روزى كه قلب ها مى ميرند ، نمى ميرد .
چهل حدیث از امام رضا (علیه السلام)

۱- اهمیت نشر احادیث اهل البیت

 امام رضا عليه السلام: رَحِمَ اللّه ُ عَبْدا اَحيا اَمْرَنا … يَتَعَلَّمُ عُلومَنا وَ يُعَلِّمُهَا النّاسَ ، فَاِنَّ النّاسَلَوْ عَلِموا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعونا؛

امام رضا عليه السلام :

رحمت خدا بر بنده اى كه امر ما را زنده كند… دانش هاى ما را فرا گيرد و به مردم بياموزد. اگر مردم زيبايى هاى سخنان ما را مى دانستند، از ما پيروى مى كردند.

معانى الأخبار ، ص ۱۸۰، ح ۱

 

۲- لزوم اطاعت از خداوند

من كان منا و لم یطع الله فلیس منا

امام رضا عليه السلام :

هر كس خودش را از ما بداند و خدا را اطاعت نكند از ما نيست!.

(سفينة البحار ۲/ ص ۹۸)

 

۳- توصیه بهداشتی

امام رضا عليه السلام : مَن أرادَ أن لايُؤذِيَهُ مِعدَتُهُ فَلا يَشرَب بَينَ طَعامِهِ ماءً ؛

امام رضا عليه السلام :

هر كه مى خواهد معده اش آزارش ندهد ، در بين غذا آب نخورد!.

بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۳۲۳ .

 

۴- لزوم برنامه ریزی و مدیریت زندگی

امام رضا عليه السلام : إجتَهِدوا أن يَكونَ زَمانُكُم أربَعَ ساعاتٍ : ساعَةً مِنهُ لِمُناجاةِ اللّه ِ و ساعَةً لِأمر المَعاشِ و ساعةً لِمُعاشَرَةِ الإخوانِ و الثِّقاتِ و الَّذينَ يُعَرِّفُونَ عُيُوبَكُم و يَخلِصونَ لَكُم فِي الباطِنِ و ساعَةً تَخلُونَ فِيها لِلَذّاتِكُم و بِهذِهِ السّاعَةِ تَقدِروُن عَلَى الثَّلاثِ ساعاتٍ ؛

امام رضا عليه السلام :

بكوشيد كه زمانتان را به چهار بخش تقسيم كنيد :

۱- زمانى براى مناجات با خدا ؛

۲-زمانى براى تأمين معاش [کسب روزی]؛

۳- زمانى براى معاشرت با برادران و معتمدانى كه عيب هايتان را به شما مى شناسانند و در دل شما را دوست دارند ،

۴- و ساعتى براى كسب لذّت هاى حلال

با بخش چهارم توانايى انجام دادن سه بخش ديگر را به دست مى آوريد.

فقه الرّضا عليه السلام ، ص ۳۳۷ .

 

۵- فضیلت گریه بر سید الشهدا

امام رضا عليه السلام : إن بَكَيتَ عَلَى الحُسَينِ حَتّى تَصيرَ دُموعُكَ عَلى خدَّيكَ غَفَرَاللّه ُ لَكَ كُلَّ ذَنبٍ أذنَبتَهُ ؛

امام رضا عليه السلام :

اگر بر حسين بگريى ، چندان كه اشك هايت بر گونه ات جارى شود ، خداوند تمام گناهانت را مى آمرزد .

امالی، ج ۴۴ ، ص ۲۸۶ .

 

۶- اهمیت زیارت قبر امامان

امام رضا عليه السلام : إنَّ لِكُلِّ إمامٍ عَهدا في عُنُقِ أولِيائِهِ و شيعَتِهِ و إنَّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بِالعَهدِ و حُسنِ الأداءِ زيارَةَ قُبورِهِم ؛

امام رضا عليه السلام :

دوست داران و شيعيان هر امامى را با او عهدى است ، و تمامت وفاى به عهد و نيكويى انجام دادن آن ، زيارت قبر ايشان است .

وسائل الشيعه ، ج ۱۴ ، ص ۳۲۲ .

 

۷- شرکت در مجالس و حضور در هیئت ها

امام رضا عليه السلام : مَن جَلَسَ مَجلِسا يُحيى فيهِ أمرُنا ، لَم يَمُت قَلبُهُ يَومَ تَموتُ القُلوُبُ ؛

امام رضا عليه السلام : 

هر كه در مجلسى بنشيند كه در آن ياد ما (اهل بيت) زنده مى شود ، قلبش ، در روزى كه قلب ها مى ميرند ، نمى ميرد .

. وسائل الشيعه ، ج ۴۴ ، ص ۲۷۸ .

 

۸- لزوم توجه به دنیا و آخرت با هم

امام رضا عليه السلام : لَيسَ مِنّا مَن تَرَكَ دُنياهُ لِدِينِهِ و دِينَهُ لِدُنياهُ ؛

امام رضا عليه السلام :

از ما نيست آن كه دنياى خود را براى دينش و دين خود را براى دنيايش ترك گويد .

بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶ .

 

۹- تلاش برای حل مشکلات مومنان

امام رضا عليه السلام : مَن فَرَّجَ مِن مُؤمِنٍ ، فَرَّجَ اللّه ُ عَن قَلبِهِ يَومَ القِيامَةِ ؛

امام رضا عليه السلام :

هر كس اندوه مؤمنى را بزدايد ، خداوند در روز قيامت ، غم از دلش مى زدايد .

. الكافى ، ج ۲ ، ص ۲۰۰ .

 

۱۰ – فضیلت زیارت حضرت معصومه 

امام رضا عليه السلام : مَن زارَها بِقُمَّ كَمَن زارَني ؛

امام رضا عليه السلام :

هر كس (حضرت معصومه عليهاالسلام) را در قم زيارت كند ، چنان است كه مرا زيارت كرده است .

كامل الزيارات ، ص ۵۳۶ .

 

 

۱۱- قدر دانی از زحمات پدر و مادر

امام رضا عليه السلام : إنَّ اللّه َ أمَرَ بِالشُّكرِ لَهُ و لِلوالِدَينِ ، فَمَن لَم يَشكُر والِدَيهِ لَم يَشكُرِ اللّه َ ؛

امام رضا عليه السلام :

خداوند به سپاس گزارى از خود و پدر و مادر فرمان داده است ؛ پس هر كه از پدر و مادرش سپاس گزارى نكند ، خداوند را سپاس نگفته است!.

الخصال ، ص ۱۵۶ .

 

۱۲- اذیت نکردن مردم و همسایگان

حضرت عبد العظيم عليه السلام از امام رضا چنين روايت مى كند : المُسلِمُ الَّذي يَسلَمُ المُسلِمونَ مِن لِسانِهِ و يَدِهُ ولَيسَ مِنّا مَن لَم يَأمَن جارُهُ بَوائِقَهُ   ؛

حضرت عبد العظيم عليه السلام از امام رضا چنين روايت مى كند :

مسلمان كسى است كه مردم از دست و زبان او آسوده باشند و از ما نيست آن كه همسايه اش از شرّ او در امان نباشد .

عيون أخبار الرّضا عليه السلام ، ج ۱، ص ۲۴ .

 

۱۳- لزوم تلاش و مقدمه سازی کارها در کنار دعا

امام رضا عليه السلام : مَن سَألَ اللّه َ التَّوفيقَ و لَم يَجتَهِد فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ ؛

امام رضا عليه السلام :

 هر كس از خدا توفيق بخواهد و تلاش نكند ، خود را مسخره كرده است .

ميزان الحكمه ، ح ۲۷۹۰ .

 

۱۴- فلسفه خطبه نماز جمعه 

امام رضا عليه السلام : اِنَّما جُعِلَتِ الْخُطْبَةُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لاَِنَّ الْجُمُعَةَ مَشْهَدٌ عامٌّ فَاَرادَ اَنْيَكونَ لِلاَْميرِ سَبَبٌ اِلى مَوْعِظَتِهِمْ وَ تَرْغيبِهِمْ فِى الطّاعَةِ وَ تَرْهيبِهِمْ مِنَ الْمَعْصيَةِ وَ تَوْقيفِهِمْ عَلى ما اَرادَ مِنْ مَصْلَحَةِ دينِهِمْ وَ دُنْياهُمْ وَ يُخْبِرَهُمْ بِما وَرَدَ عَلَيْهِمْ مِنَالاْفاقِ وَ مِنَ الاَْهوالِ الَّتى لَهُمْ فيها الْمَضَرَّةُ وَ الْمَنْفَعَةُ؛

امام رضا عليه السلام :

فلسفه خطبه نماز جمعه اين است كه: چون جمعه، روز حضور عامه مردم است، حاكم وسيله اى براى پند و اندرز آنان داشته باشد و مردم را به طاعت تشويق كند واز معصيت بر حذر دارد و از تصميم خود درباره مصالح دين و دنيايشان آگاه سازد و ازآنچه از گوشه و كنار مى رسد و حوادثى كه در آنها براى مردم سود و زيانى هست خبردار كند.

وسائل الشيعة، ج ۵، ص ۳۹، ح ۶

 

۱۵- اهمیت پرداخت خمس /دعای امام برای …

امام رضا عليه السلام: اِنَّ الْخُمْسَ عَوْنُنا عَلى دينِنا وَ عَلى عِيالاتِنا وَ عَلى مَوالينا وَ ما نَبْذُلُهُ وَ نَشْتَرى مِنْ اَعْراضِنا مِمَّن نَخافُ سَطْوَتَهُ فَلاتَزووهُ عَنّا وَ لاتَحْرِموا اَنْفُسَكُم دُعاءَنا ما قَدَرْتُم عَلَيهِ، فَاِنَّ اِخْراجَهُ مِفْتاحُ رِزْقِكُم وَ تَمْحيصُ ذُنوبِكُم وَ ما تَمْهِدونَ لاَِنْفُسِكُم لِيَومِ فاقَتِكُم؛ 

امام رضا عليه السلام :

در حقيقت، خمس، كمكى به ما براى اهداف دينى ما و خانواده ها و دوستان ما و وسيله حفظ آبروى ما در برابر آنانى است كه از قدرتشان بيم داريم. پس خمس را از ما دريغ نداريد و حتى المقدور خويشتن را از دعاى ما محروم نسازيد!؛ چرا كه خارج كردن خمس از [سرمايه] ، كليد روزى شما و مايه پاك شدن گناهانتان و اندوخته شما براى روز نيازتان در آخرت خواهد بود.

كافى، ج ۱، ص ۵۴۷، ح ۲۵.

 

۱۶- ثمره اطاعت از خدا

امام رضا عليه السلام: مَنِ اتَّقَى اللّه َ يُتَّقى وَ مَنْ اَطاعَ اللّه َ يُطاعُ؛

امام رضا عليه السلام :

هر كس حريم خدا را حفظ كند، حرمتش حفظ مى شود و هر كس خدا را اطاعت كند،اطاعت مى شود. 

كافى، ج ۱، ص ۱۳۷، ح ۳

 

۱۷- رسیدن به خیر دنیا و آخرت

امام رضا عليه السلام : اَنَّ رَجُلاً اَتَى سَيِّدَنا رَسولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله فَقالَ يا رَسولَ اللّه ِ عَلِّمْنى خُلُقايَجْمَعُ لى خَيْرَ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ فَقالَ صلي الله عليه و آله لا تَكْذِبْ؛

امام رضا عليه السلام :

مردى نزد سرور ما رسول خدا صلي الله عليه و آله آمد و عرض كرد: به من اخلاقى بياموزيد كه خيردنيا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند:

دروغ نگو.

فقه الرضا عليه السلام، ص ۳۵۴

 

۱۸- مهمانی بدون تکلف

امام رضا عليه السلام: دَعاهُ رَجُلٌ فَقالَ لَهُ عَلىٌّ عليه السلام: قَد أجَبْتُكَ عَلى اَنْ تَضْمَنَ لى ثَلاثَخِصالٍ . قالَ: وما هِىَ يا اَميرَالمُؤمِنينَ ؟ قالَ: لاتُدْخِلْ عَلَىَّ شَيْئا مِنْ خارِ جٍ وَ لا تَدَّخِرْعَنّى شَيْئا فِى الْبَيْتِ، وَ لا تُجحِفْ بِالْعِيالِ . قالَ : ذاكَ لَكَ يا اَميرَ الْمُؤمِنينَ ، فَاَجابـَهُعَلىُّ بنُ اَبى طالِبٍ عليه السلام ؛

امام رضا عليه السلام :

مردى، امير المؤمنين عليه السلام را به ميهمانى دعوت كرد . حضرت فرمودند :مى پذيرم به شرط اين كه سه قول به من بدهى . عرض كرد : چه قولى اى امير المؤمنين؟

فرمودند : ازبيرون چيزى براى من تهيه نكنى ،

حاضرى خانه ات را از من دريغ ننمايى

و به زن و فرزندنت جفا نکنی (و سخت نگیری) .

عرض كرد : قبول مى كنم اى امير المؤمنين .

پس على بن ابىطالب عليه السلام دعوت را پذيرفتند .

عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۴۵، ح ۱۳۸

 

۱۹- حرمت ربا !

امام رضا عليه السلام: اِعْلَمْ ـ يَرْحَمُكَ اللّه ُ ـ اَنَّ الرِّبا حَرامٌ سُحتٌ، مِنَ الكَبائِرِ وَ مِمّا قَدْ وَعَدَاللّه ُ عَلَيْهِ النّارَ فَنَعوذُ بِاللّه ِ مِنْها، وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلى لِسانِ كُلِّ نَبىٍّ وَفى كُلِّ كِتابٍ؛

امام رضا عليه السلام :

خدايت رحمت كند! بدان كه ربا حرام و از گناهان كبيره است و خداوند بر آن وعده آتش داده است پس پناه مى بريم به خدا از آتش.

ربا را همه پيامبران و همه كتاب هاى آسمانى حرام كرده اند.

فقه الرضا، ح ۲۵۶

 

۲۰- چرایی تاخیر در اجابت دعا

امام رضا عليه السلام: إِنَّ اللّه َ يُؤَخِّرُ إِجابَةَ الْمُؤْمِنِ شَوْقا إلى دُعائِهِ وَيَقُولُ: صَوتٌ اُحِبُّ أَنْأَسْمَعَهُ، وَيُعَجِّلُ إجابَةَ دُعاءِ الْمُنافِقِ وَيَقُولُ: صَوْتٌ أَكْرَهُ سَماعَهُ؛

امام رضا عليه السلام :

خداوند اجابت دعاى مؤمن را به شوق (شنيدن) دعايش به تأخير مى اندازد ومى گويد: «صدايى است كه دوست دارم آن را بشنوم» و در اجابت دعاى منافق عجله مى كند و مى گويد: صدايى است كه از شنيدنش بدم مى آيد!.

فقه الرضا عليه السلام، ص ۳۴۵

 

۲۱- نکوهش از شراب در اديان الهى!

۱ عَنِ الرِّضا عليه السلام قالَ: مـا بَعَثَ اللّهُ نَـبيّا اِلاّ بِـتَحْرِيمِ الْخَـمْرِ، وَ اَنْ يَـقِرَّلَهُ بِاَنَّ اللّهَ يَـفْعَلُ مـا يَشاءُ. 

امام رضا عليه السلام فرمود: 

خداوند هيچ پيامبرى را مبعوث نكرد مگر با حرام كردن شراب، و اينكه اقرار داشت كه خدا آنچه را بخواهد انجام مى دهد.

بحارالأنوار، ۷۹ / ۱۳۴.

 

۲۲- کمک خداوند به رهبر و مدیران مومن 

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : إنّ العبدَ إذا اختارَهُ اللّه ُ عزّ وجلّ لاُمورِ عبادِهِ شَرحَ صَدرَهُ لذلكَ ، وأودَعَ قلبَهُ يَنابِيعَ الحِكمةِ، وألْهَمهُ العِلمَ إلهاما ، فلَم يَعْيَ بعدَهُ بجوابٍ ولا يَحيرُ فيهِ عنِ الصّوابِ .

امام رضا عليه السلام : 

هرگاه خداوند عزوجل بنده اى را براى [اداره و رهبری] امور بندگانش برگزيند براى اين امر به او شرح صدر عطا مى كند، چشمه هاى حكمت را در دلش جارى مى سازد و به او علم و دانش الهام مى فرمايد كه از آن پس ، از پاسخ هيچ چيز درنمى ماند و در يافتن راه درست سرگردان نمى شود.
الكافي : ۱ / ۲۰۲ / ۱ .

۲۳- آداب قبل از خواب

عنه عليه السلام : لَنا أهلَ البَيتِ عِندَ نَومِنا عَشرُ خِصالٍ   : الطَّهارَةُ ، وتَوَسُّدُ اليَمينِ ، وتَسبيحُ اللّه ِ ثَلاثًا وثَلاثينَ ، وتَحميدُهُ ثَلاثًا وثَلاثينَ ، وتَكبيرُهُ أربَعًا وثَلاثينَ ، ونَستَقبِلُ القِبلَةَ بِوُجوهِنا ، ونَقرَأُ فاتِحَةَ الكِتابِ ، وآيَةَ الكُرسِيِّ ، وشَهِدَ اللّه ُ أنَّهُ لا إلهَ إلاّ هُوَ … إلى آخِرِها ، فَمَن فَعَلَ ذلِكَ فَقَد أخَذَ بِحَظِّهِ مِن لَيلَتِهِ   .

امام رضا عليه السلام: 

ما اهل بيت، هنگام خواب ده خوى و خصلت داريم:

طهارت،

خوابيدن به طرف راست،

سى و سه بار تسبيح خدا گفتن،

سى و سه بار حمد خدا گفتن،

سى و چهار بار تكبير گفتن،

رو به قبله بودن چهره،

خواندن سوره حمد و آية الكرسى وآيه «شهد اللّه أنّه لا إله إلاّ هو» تا پايان آن … هر كه چنين كند بهره خود را از شبش برده است [زمینه کسب فیض و توفیق الهی است].

فلاح السائل : ۲۸۰.

۲۴- غصه نخوردن بخاطر دنیا

الإمام الرضا عليه السلام : قالَ عيسَى بنُ مَريَمَ ـ صَلَواتُ اللّه ِ عَلَيهِ ـ لِلحَوارِيّين : يا بَني إسرائيل ، لا تَأسَوا عَلى ما فاتَكُم مِنَ الدُّنيا كَما لا يَأسى أهلُ الدُّنيا عَلى ما فاتَهُم مِن دينِهِم إذا أصابوا دُنياهُم . 

امام رضا عليه السلام : 

عيسى بن مريم ـ كه درودهاى خداوند بر او باد به حواريان گفت : «اى بنى اسرائيل! براى از دست دادن چيزى از دنيا افسوس مخوريد، چنان كه دنياپرستان هر گاه به دنيايشان مى رسند ، براى از دست دادن چيزى از دينشان افسوس نمى خورند».

الكافي : ج۲ ص۱۳۷ ح۲۵

۲۵- فرهنگ لبخند زدن را در جامعه گسترش دهیم

الإمام الرضا عليه السلام : مَن تَبَسَّمَ في وَجهِ أخيهِ المُؤمِنِ كَتَبَ اللّه ُ لَهُ حَسَنَةً ، و مَن كَتَبَ اللّه ُ لَهُ حَسَنَةً لَم يُعَذِّبهُ . 

امام رضا عليه السلام : 

هركه به روى برادر مؤمن خود لبخند بزند ، خداوند برايش ثوابى خواهد نوشت و هركه خداوند برايش ثوابى بنويسد ، او را عذاب نخواهد داد .

مصادقة الإخوان : ۱۵۷ / ۱ .

۲۶- اصرار بر گناه

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : المُستَغفِرُ مِن ذَنبٍ ويَفعَلُهُ كَالمُستَهزئَ بربِّهِ . 

امام رضا عليه السلام :

 كسى كه از گناهى استغفار مى كندو باز آن را انجام مى دهد، مانند كسى است كه پروردگارش را ريشخند [مسخره] كند!.

الكافي : ۲/۵۰۴/۳.

 

۲۷- جواب رد ندادن بی جهت به خواستگار مومن

حضرت رضا (ع) در حدیثی دیگر خطاب به زنان می فرماید: «إِنْ خَطَبَ إِلَیْکَ رَجُلٌ رَضِیتَ دِینَهُ وَ خُلُقَهُ فَزَوِّجْهُ وَ لَا یَمْنَعْکَ فَقْرُهُ وَ فَاقَتُهُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ إِنْ یَتَفَرَّقا یُغْنِ اللَّهُ کُلًّا مِنْ سَعَتِهِ‏ وَ قَالَ‏ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیم؛

امام رضا علیه السلام:

اگر مردی از تو خواستگاری کرد که از دین و اخلاقش راضی بودی، با وی ازدواج کن و فقر و تنگدستی او مانع ازدواجت نباشد».
بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج‏۱۰۰، ص: ۳۷۲

۲۸- اهمیت توجه به همسر

«أَقْرَبُکُمْ مِنِّی مَجْلِساً یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِچ؛

امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: 

نزدیکترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش رفتار باشد».

صحيفة الإمام الرضا عليه السلام، ص: ۶۷

 

 

۲۹- لزوم آراستگی هر چه بیشتر مرد نسبت همسر / توجه به نیاز زنان

روزی حسن بن جهم به محضر امام رضا (علیه السلام) مشرف شد. وی متوجه شد که حضرت، ظاهری آراسته دارد و خضاب هم کرده است. با تعجب پرسید: «خضاب کرده‌اید؟» امام فرمود:

«نَعَمْ بِالْحِنَّاءِ وَ الْکَتَمِ أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ فِی ذَلِکَ لَأَجْراً إِنَّهَا تُحِبُّ أَنْ تَرَى مِنْکَ مِثْلَ الَّذِی تُحِبُّ أَنْ تَرَى مِنْهَا یَعْنِی الْمَرْأَةَ فِی التَّهْیِئَةِ وَ لَقَدْ خَرَجْنَ نِسَاءٌ مِنَ الْعَفَافِ إِلَى الْفُجُورِ مَا أَخْرَجَهُنَّ إِلَّا قِلَّةُ تَهْیِئَةِ أَزْوَاجِهِنَّ؛ (

بله، با حنا و برگ نیل خضاب کرده‌ام؛ مگر نمی‌دانی که این کار، سودی فراوان دارد؛ از جمله آنکه همسر تو دوست دارد در تو همان زیبایی و آراستگی را ببیند که تو دوست داری در او ببینی، و زنانی [در اقوام گذشته] از دایره عفت، بیرون رفتند و فاسد شدند. و چنین نشدند، مگر به دلیل کم‌توجهی شوهرانشان به آرایش خود.»

بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج‏۷۳، ص: ۱۰

حضرت رضا (علیه السلام) در سخن دیگری در همین باره فرمود:

«أَنَّ نِسَاءَ بَنِی إِسْرَائِیلَ خَرَجْنَ مِنَ الْعَفَافِ إِلَى الْفُجُورِ مَا أَخْرَجَهُنَّ إِلَّا قِلَّةُ تَهْیِئَةِ أَزْوَاجِهِنَّ؛ 

زنان یهود از عفت بیرون رفتند و فاسد شدند، و چنین نشدند مگر به دلیل کم‌توجهی شوهران به آرایش و نظافت خود.»

و نیز فرمود:

«وَ قَالَ إِنَّهَا تَشْتَهِی مِنْکَ مِثْلَ الَّذِی تَشْتَهِی مِنْهَا؛ 

 همسرت از تو همان را می‌خواهد که تو از او توقع داری!.»

بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج‏۷۳، ص: ۱۰۲

۳۰- حرمت نگاه به موی زن نامحرم

الإمامُ الرِّضا عليه السلام ـ مِمّا كَتَبَ في جَوابِ مَسائلِ محمّدِ بنِ سِنانٍ ـ : وحُرِّمَ النَّظَرُ إلى شُعورِ النِّساءِ المَحجوباتِ بالأزواجِ وإلى غَيرِهِنَّ مِن النِّساءِ ؛ لِما فيهِ مِن تَهييجِ الرِّجالِ ، وما يَدعو التَّهييجُ إلَيهِ مِن الفَسادِ والدُّخولِ فيما لا يَحِلُّ ولايَجمُلُ ، وكذلكَ ما أشبَهَ الشُّعورَ ، إلّا الّذي قالَ اللّه ُ تعالى : «والقَـواعِدُ مِـن النِّسـاءِ الـلاتي لا يَـرجُونَ نِكاحا …»   … فلا بأسَ بالنَّظَرِ إلى شُعورِ مِثلِهِنَّ . 

امام رضا عليه السلام ـ در پاسخ به يكى از پرسش هاى محمّد بن سنان ـ فرمود :

نگاه كردن به موى زنان شوهردار و ديگر زنان به اين علّت حرام شده است كه باعث تحريك مردها مى شود و اين تحريك به فساد و ارتكاب اعمال حرام و ناشايست مى انجامد. همچنين است چيزهايى كه [به لحاظ تحريك كنندگى ]مانند مو باشد … .

عيون أخبار الرِّضا : ۲ / ۹۷ / ۱ .

۳۱- اُنس بسیار زیاد امام رضا علیه السلام با قرآن قبل از خواب

عيون أخبار الرِّضا عن رجاءَ بنِ أبي الضحّاكِ ـ في ذكرِ سيرة الإمام الرِّضا عليه السلام وقد صَحبَه إلى خراسان ـ : يُكثِرُ باللَّيلِ في فِراشِهِ مِن تِلاوَةِ القرآنِ ، فإذا مَرَّ بآيَةٍ فيها ذِكرُ جَنّةٍ أو نارٍ بَكى وسَألَ اللّه َ الجَنّةَ وتَعَوَّذَ بهِ مِن النارِ . 

عيون أخبار الرضا ـ به نقل از رجاء بن ابى ضحاك در بيان سيره امام رضا عليه السلام در سفر به خراسان ـ :

شبها در بسترش بسيار قرآن مى خواند و هرگاه به آيه اى كه در آن از بهشت يا آتش ياد شده بود مى رسيد، مى گريست و بهشت را از خدا مسئلت مى كرد و از آتش به او پناه مى برد.

عيون أخبار الرضا : ۲/۱۸۲/۵.

 

۳۲- دعای امام رضا علیه السلام برای شیعیان

الكافي عن الحسن بن الجهم : قُلتُ لِأَبِي الحَسَنِ عليه السلام : لا تَنسَني مِنَ الدُّعاءِ . 
قالَ : (أ)وَتَعلَمُ أنّي أنساكَ ؟ 
فَتَفَكَّرتُ في نَفسي وقُلتُ : هُوَ يَدعو لِشيعَتِهِ وأنَا مِن شيعَتِهِ ، قُلتُ : لا ، لا تَنساني . 
قالَ : وكَيفَ عَلِمتَ ذلِكَ ؟ 
قُلتُ : إنّي مِن شيعَتِكَ ، وإنَّكَ لَتَدعو لَهُم . 
فَقالَ : هَل عَلِمتَ بِشَيءٍ غَيرِ هذا ؟ 
قُلتُ : لا . 
قالَ : إذا أرَدتَ أن تَعلَمَ ما لَكَ عِندي فَانظُر (إلى) ما لي عِندَكَ . 

الكافى ـ به نقل از حسن بن جَهْم ـ : به امام رضا عليه السلام گفتم : مرا از دعا فراموش مكن . 
حضرت فرمود : «گمان مى كنى كه من فراموشت مى كنم ؟!». 
اندكى در خودم انديشيدم و با خود گفتم : او براى شيعيانش دعا مى كند و من نيز از شيعيانش هستم . آن گاه گفتم : نه ، فراموشم نمى كنید . 
فرمود : «از كجا فهميدى ؟» . 
گفتم : من از شيعيان شما هستم و شما برايشان دعا مى كنىد . 
فرمود : «آيا متوجّه چيز ديگرى جز اين شدى ؟». 
گفتم : نه . 
فرمود : «هرگاه خواستى بدانى كه نزد من چه جايگاهى دارى ، ببين من نزدت چه جايگاهى دارم» 

الكافي : ۲ / ۶۵۲ / ۴ .

 

۳۳- لزوم تشکر از زحمات دیگران

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : مَن لَم يَشكُرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلوقينَ لَم يَشكُرِ اللّه َ عَزَّوجلَّ .

امام رضا عليه السلام :

 هركه در قبال خوبى مردم تشكر نكند ، از خداوند عز و جل هم تشكّر نكرده است .

عيون أخبار الرِّضا : ۲/۲۴/۲ .

 

۳۴- ذکری برای پاک شدن

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : مَن لم يَقدِرْ على ما يُكَفِّرُ بهِ ذُنوبَهُ فَلْيُكثِرْ مِنَ الصَّلاةِ على محمّدٍ وآلِهِ فإنّها تَهدِمُ الذُّنوبَ هَدماً .

امام رضا عليه السلام : 

هر كه نمى تواند كارى كند كه به سبب آن گناهانش زدوده شود بر محمّد و خاندان او بسيار صلوات فرستد ؛ زيرا صلوات گناهان را ريشه كن مى كند .

الأمالي للصدوق: ۱۳۱/۱۲۳.

 

۳۵- زمینه گناهان بزرگ

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : الصَّغائرُ مِنَ الذنوبِ طُرُقٌ إلى الكبائرِ ، ومَن لَم يَخَفِ اللّه َ في القَليلِ لَم يَخَفْهُ في الكثيرِ .

امام رضا عليه السلام : 

گناهان كوچك راه هايى به سوى گناهان بزرگند وكسى كه ازخداوند دراندك ترس نداشته باشد، در زياد نيز از اونمى ترسد!.

بحار الأنوار : ۷۳/۳۵۳/۵۵ .

۳۶- بهترین بندگان

سُئِلَ عَنْ خِيارِ الْعِبادِ، فَقالَ عليه السلام: اَلَّذينَ اِذا اَحْسَنُوا اسْتَبْشَرُوا، وَاِذا اَساؤُوا اسْتَغْفَرُوا، وَ اِذا اُعْطُوا شَكَرُوا، وَ اِذَا ابْتَلَوْا صَبَرُوا، وَ اِذا غَضِبُوا عَفَوا. 

از حضرت رضا عليه السلام درباره بهترين بندگان پرسيدند. حضـرت فـرمــود: آنان كه هرگاه نيكى مى كنند، خوشحال مى شوند، هرگاه بدى مى كنند، استغفار مى كنند، هرگاه چيزى به آنان داده مى شود، سپاس مى گويند، هرگاه مبتلا و گرفتار مى شوند، شكيبايى مى كنند، و هرگاه خشمگين مى شوند، عفو و گذشت مى كنند.

تحف العقول، النص، ص: ۴۴۵

۳۷- چرا باید حج برویم؟!

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : فإنْ قالَ : فَلِمَ أمرَ بالحَجِّ؟ قيلَ :لِعلَّةِ الوِفادَةِ إلى اللّه عزّوجلّ وطَلَبِ الزِّيادَةِ… مَع ما فيهِ مِن التَّفَقُّهِ ونَقْلِ أخْبارِ الأئمّةِ عليهم السلام إلى كُلِّ صُقْعٍ وناحِيَةٍ .

امام رضا عليه السلام :

 اگر [كسى] بپرسد: چرا فرمان حجّ داده شده است؟ در پاسخ گفته شود : علتش وارد شدن بر خداوند عز و جل و طلب فزونى از اوست … و نيز آگاه شدن از مسائل دينى و رساندن اخبار امامان عليهم السلام به هر سو و ناحيه اى .

عيون أخبار الرِّضا عليه السلام : ۲/۱۱۹/۱ .

۳۸- آثار زیارت امام رضا علیه السلام

عنه عليه السلام : مَن زارَنِي عَلَى بُعدِ دارِي ، أتَيتُهُ يَومَ القِيامَةِ في ثلاثِ مَواطِنَ حتّى اُخَلِّصَهُ مِن أهوالِها : إذا تَطايَرَتِ الكُتُبُ يَمينا وشِمالاً ، وعِندَ الصِّراطِ وعِندَ المِيزانِ .

امام رضا عليه السلام :

 هر كه مرا در ديار غربت زيارت كند ، روز قيامت در سه جا به داد او مى رسم و از هراسها و سختي هاى آنها نجاتش مى دهم :

وقتى كه نامه هاى اعمال از راست و چپ پراكنده شوند

و هنگام گذشتن از صراط

و موقع سنجيدن ميزان [اعمال] .

عيون أخبار الرِّضا : ۲/۲۵۵/۲ .

 ۳۹- وصیت و توصیه ویژه امام رضا علیه السلام به شیعیان

الإمام الرضا عليه السلام ـ لِعَبدِ العَظيمِ الحَسَنِيِّ ـ : يا عَبدَ العَظيمِ ، أبلِغ عَنّي أولِيائِيَ السَّلامَ، وقُل لَهُم أن لا يَجعَلوا لِلشَّيطانِ عَلى أنفُسِهِم سَبيلاً ، ومُرهُم بِالصِّدقِ فِي الحَديثِ وأداءِ الأَمانَةِ ، ومُرهُم بِالسُّكوتِ ، وتَركِ الجِدالِ فيما لا يَعنيهِم ، وإقبالِ بَعضِهِم عَلى بَعضٍ ، وَالمُزاوَرَةِ ، فَإِنَّ ذلِكَ قُربَةٌ إلَيَّ . ولا يَشغِلوا   أنفُسَهُم بِتَمزيقِ بَعضِهِم بَعضًا فَإِنّي آلَيتُ عَلى نَفسي أنَّهُ مَن فَعَلَ ذلِكَ وأسخَطَ وَلِيًّا مِن أولِيائي دَعَوتُ اللّه َ لِيُعَذِّبَهُ فِي الدُّنيا أشَدَّ العَذابِ وكانَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الخاسِرينَ . وعَرِّفهُم أنَّ اللّه َ قَد غَفَرَ لِمُحسِنِهِم وتَجاوَزَ عَن مُسيئِهِم إلاّ مَن أشرَكَ بِهِ أو آذى وَلِيًّا مِن أولِيائي أو أضمَرَ لَهُ سوءًا فَإِنَّ اللّه َ لا يَغفِرُ لَهُ حَتّى يَرجِعَ عَنهُ ، فَإِن رَجَعَ ، وإلاّ نَزَعَ روحَ الإيمانِ عَن قَلبِهِ وخَرَجَ عَن وَلايَتي ، ولَم يَكُن لَهُ نَصيبًا   في وَلايَتِنا ، وأعوذُ بِاللّه ِ مِن ذلِكَ   .
امام رضا عليه السلام ـ به عبدالعظيم حسنى ـ : اى عبدالعظيم! دوستانم را از جانب من سلام برسان و به آنان بگو كه شيطان را به خود راه ندهند؛

و ايشان را به راستگويى و امانتدارى سفارش كن.

به آنان توصيه كن كه خاموشى گزينند و بحث و جدلهاى بيهوده را رها كنند،

به يكديگر روى آورند و به ديدن هم بروند؛ زيرا كه اين امور، باعث نزديك شدن به من مى شوند،

خود را سرگرم تكه پاره كردن يكديگر نكنند؛ زيرا من به جان خودم سوگند ياد كرده ام كه هركس چنين كند و دوستى از دوستان مرا خشمگين سازد، از خدا بخواهم كه در دنيا، سخت ترين عذاب را به او بچشاند و در آخرت، از زيانكاران باشد.

به آنان بگو كه خداوند، نيكوكار ايشان را آمرزيده و از بدكارشان گذشت كرده است، مگر كسى كه بدو شرك آورد يا دوستى از دوستان مرا آزار دهد و يا نسبت به او قصد بدى داشته باشد؛ زيرا [در اين صورت ] خداوند او را نمى بخشد تا زمانى كه از اين كارها [يا از اين بدانديشى] دست بردارد و اگر دست برنداشت، روح ايمان از دلش كنده شود و از ولايت و دوستى من خارج گردد و نصيبى در ولايت ما نداشته باشد، پناه مى برم به خدا از اين امر.

الاختصاص : ۲۴۷ .

۴۰- آخرین حدیث و دعای امام رضا علیه السلام برای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

میان امام رضا(ع) و امام مهدی(ع) آنچنان پیوند قلبی وجود داشته که آن حضرت از سالها پیش از تولد نسل چهارم خود با بیانهای متعدد و متفاوت او را دعا کرده و نصرت و یاریش را از خداوند طلب کرده است. در یکی از این دعاها چنین می‏خوانیم: 
اللَّهُمَّ أَصْلِحْ‏ عَبْدَكَ‏ وَ خَلِيفَتَكَ‏ بِمَا أَصْلَحْتَ بِهِ أَنْبِيَاءَكَ وَ رُسُلَكَ وَ حُفَّهُ بِمَلَائِكَتِكَ وَ أَيِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ مِنْ عِنْدِكَ وَ اسْلُكْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً يَحْفَظُونَهُ مِنْ كُلِّ سُوءٍ وَ أَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْناً يَعْبُدُكَ لَا يُشْرِكُ بِكَ شَيْئاً وَ لَا تَجْعَلْ لِأَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ عَلَى وَلِيِّكَ سُلْطَاناً وَ ائْذَنْ لَهُ‏[۱] فِي جِهَادِ عَدُوِّكَ وَ عَدُوِّهِ وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ‏ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِير

 

خداوندا! [امور] بنده و جانشین‏ات را اصلاح کن، آنچنانکه [امور] پیامبران و رسولات را اصلاح کردی؛ او را با فرشتگانت دربر گیر و با روح ‏القدس از جانب خودت یاری کن؛ در پشت سر و پیش روی نگهبانانی قرار ده که او را از بدی درامان دارند؛ بیم و نگرانی او را تبدیل به امنیت و آرامش کن تا تنها تو را بپرستد و کسی را برای تو شریک نگیرد؛ هیچیک از آفریدگانت را بر ولیّ ‏ات مسلط مساز؛ اجازه جهاد با دشمان تو و دشمنان خودش را به او عطا کن و مرا از یاران او قرار ده؛ چرا که تو بر همه چیز توانایی.

مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏۱،

منبع:/hadana.ir